Trong thá»i gian chá» Äợi bà i tá»ng kết vá» các hoạt Äá»ng cá»§a YMC trong buá»i Äi chÆ¡i Cá» Loa ngà y hôm nay H post bà i Äá» má»i ngưá»i cÅ©ng hiá»u hÆ¡n vá» di tÃch lá»ch sá» nà y nhé.
Khi Äã chiếm ÄÆ°á»£c Äất VÄn Lang, An Dương Vương Äá»i tên nưá»c là Ãu Lạc, Äóng Äô á» Phong Khê.
Khu Äất chá»n Äá» Äắp thà nh là má»t quả Äá»i Äất rắn như Äá. Ãám Äông ngưá»i hì hục Äà o Äất, khuân Äất hết ngà y ná» sang ngà y kia, tòa thà nh cao dần. An Dương Vương cùng Äoà n tùy tùng Äến xem rất lấy là m hà i lòng, cho là má»t tòa thà nh có thá» Äứng vững muôn Äá»i, sấm sét không lay chuyá»n, mưa bão không là m sạt ÄÆ°á»£c, và quân giặc cÅ©ng không thá» phá ná»i.
Nhưng má»t Äêm cả bức tưá»ng thà nh quanh co Äá»u Äá» sáºp xuá»ng như Äất bằng. Vua An Dương Vương Äến xem rất lấy là m tức giáºn. Ngà i há»i dò dân chúng gần Äó, há» ká» lại: Ban Äêm há» nghe thấy những bưá»c chân rầm ráºp á» các khắp ngã kéo Äến vá»i những tiếng xì xà o có thá» là ma quá». Ngưá»i Äâu mà lại Äông Äến thế ! Há» sợ quá nên không dám nhìn ra. Rá»i há» lại nghe những tiếng ÄỠầm ầm như sấm dáºy.
An Dương Vương sai các tưá»ng lãnh Äá»c thúc Äắp lại thà nh cho kỳ ÄÆ°á»£c. Ãám ngưá»i hÄng hái Äắp lại không ngừng. Tưá»ng thà nh má»i ngà y má»t cao dần và lại cao như tưá»ng thà nh cÅ©. Nhưng rá»i má»t Äêm cả dãy tưá»ng thà nh lại sáºp xuá»ng như Äất bằng. An Dương Vương sai ngưá»i Äi há»i dân chúng á» gần Äó thì há» lại nói như trưá»c. Ban Äêm há» cÅ©ng nghe thấy những bưá»c chân rầm ráºp như thiên binh vạn mã trẩy qua rá»i lại những tiá»ng huỳnh huỵch tiếp Äến những tiếng ầm ầm như sấm Äá»ng.
An Dương Vương lại xem chá» Äá»a thà nh Äá» cầu trá»i phù há» mình Äắp cho xong tòa thà nh. Vua Äi vòng quanh chân tưá»ng vừa Äi vừa suy nghÄ©. Ãá»t nhiên vua thấy má»t ông già râu tóc bạc từ phÃa xa Äi lại. Ãến gần An Dương Vương ông tá»± xưng mình là thá» thần cá»§a vùng Äất nà y, nói vá»i vua rằng:
- Nhà vua Äừng lo, sáng mai nhà vua ra Äợi á» bá» sông sẽ có sứ giả Thanh Giang Äến giúp nhà vua Äắp thà nh.
Nói xong ông già biến mất.
Hôm sau má»i tá» má» sáng, An Dương Vương Äã ra táºn bá» sông Äá» Äợi Giang sứ. Vừa bắt Äầu tan sương thì có má»t con rùa và ng rất lá»n ná»i lên mặt sông từ phÃa Ãông bÆ¡i và o bá» Äến gần nhà vua, rùa tá»± xưng mình là thần Kim Quy sứ giả cá»§a vua Thá»§y Tá». An Dương Vương sai Äặt Giang sứ lên má»t chiếc mâm và ng và khiêng và o cung.
Vua há»i kế Äắp thà nh, thần Kim Quy bảo rằng:
- á» núi Thất Diá»u có má»t con gà trắng sá»ng lâu nÄm thà nh tinh có phép biến hoá khôn lưá»ng. Nó thưá»ng hãm hại khách qua ÄÆ°á»ng và khách ngá»§ á» quán trá» trong vùng nà y. Các vua thá»i trưá»c cùng bá»n nhạc công chết Äi Äá»u chôn á» núi Thất Diá»u, những u há»n ấy từ lâu không tan lẩn khuất trong khe Äá á» hang sâu. Những u há»n ấy có thù vá»i nhà vua nên Äêm thanh vắng há»p thà nh từng Äà n từng lÅ© Äến xúi dục con tinh gà trắng phá thà nh Äang xây cá»§a nhà vua. Con tinh gà trắng Äã dẫn những u há»n ấy Äến chân thà nh dùng phép ma phá Äá» tưá»ng thà nh rá»i gần sáng lại bay vá» núi. Con tinh gà trắng có tiá»n duyên vá»i con gái lão chá»§ quán gần chân núi nên hay hiá»n hình là m khách bá» hà nh ghé và o nhà lão khi thì nháºp và o con gái lão khi thì nháºp và o con gà trắng cá»§a lão. Muá»n Äắp cho ÄÆ°á»£c thà nh, trưá»c hết phải trừ cho tiá»t giá»ng yêu ma và giết Äứa con gái cùng con gà trắng cá»§a lão chá»§ quán kia Äi.
Nghe lá»i thần mách bảo, Vua sai mấy viên tưá»ng Äem quân và o rừng mai phục rá»i vua cải trang cùng thần Kim Quy giả là m khách bá» hà nh Äến quán xin ngá»§ trá». Chá»§ quán từ chá»i lấy cá» là trong núi có nhiá»u yêu quái hay là m hại khách Äi ÄÆ°á»ng. Nhưng An Dương Vương và thần Kim Quy nhất Äá»nh xin á». Chá»§ quán phải chiá»u theo ý hai ngưá»i.
Ãêm Äêm An Dương Vương nghe thấy những bưá»c chân rầm ráºp á» ngoà i. Những bưá»c chân từ khắp các ngả Äi lại rá»n rà ng rá»i thá»t nhiên có bà n tay rất mạnh Äáºp và o cái phên nhà lão chá»§ quán tiếp Äến tiếng gá»i ngưá»i con gái lão. Thần Kim Quy lên tiếng nạt ná», tiếng ngoà i im ngay. Những tiếng chân bưá»c cÅ©ng xa dần.
Gần sáng lại có những tiếng chân rầm ráºp á» ngoà i, thần Kim Quy bảo An Dương Vương má» cá»a phên ra gá»i quân mai phuc Äuá»i theo Äám yêu tinh Äang rút lui vá» Thất Diá»u, quân lÃnh vừa Äuá»i vừa giương ná» bắn theo. Cứ má»t loạt tên bay Äi là lại ná»i lên những tiếng ma kêu quá»· khóc rùng rợn. Tiếng rên rá» khóc than má»i lúc má»t thưa dần. Ãến khi mặt trá»i má»c thì yêu khà tan. Quân lÃnh cá»§a An Dương Vương Äà o ÄÆ°á»£c rất nhiá»u hà i cá»t và nhạc khà cá» trong các hang núi, há» chất thà nh từng Äá»ng cao Äá»t Äi rá»i tro than Äá» xuá»ng suá»i cho tan hẳn oan há»n.
An Dương Vương và thần Kim Quy trá» vá» quán trá» bảo chá»§ quán hiến cho mình con gà trắng Äá» tạ trá»i Äất. Gà vừa bá» cắt tiết thì con gái chá»§ quán cÅ©ng lÄn ra chết. Giữa lúc ấy có má»t con chim tứ trong nhà bay vụt ra, thần Kim Quy biết Äó là con yêu tinh Äã tìm ÄÆ°á»ng chạy trá»n, liá»n tung phép giết chết.
Yêu ma Äã trừ xong, thần Kim Quy lại hiá»n nguyên hình là con rùa và ng rất lá»n. Thần rút má»t cái móng cá»§a mình trao cho An Dương Vương, dặn rằng :
- Nhà vua giữ lấy móng chân nà y Äá» là m lẫy ná». Khi có giặc thì Äem ra bắn, má»t phát có thá» giá
º¿t ÄÆ°á»£c hà ng ngìn quân giặc.
Nói xong, thần biến mất, nhá» có thần Kim Quy trừ hết yêu ma. An Dương Vương ra lá»nh cho quân lÃnh và nhân dân xây lại thà nh. Chẳng bao lâu tòa thà nh Äắp xong, rá»ng tá»i ngà n trượng, vừa dầy vừa cao xoáy vòng như hình con á»c, nên gá»i là Loa thà nh.
Sau khi An Dương Vương xây thà nh Cá» Loa, thần Kim Quy cho An Dương Vương má»t cái móng cá»§a mình Äá» là m lẫy ná» mà giữ thà nh. Theo lá»i thần dặn, ná» có ÄÆ°á»£c cái lẫy là m bằng móng chân thần sẽ là chiếc ná» bắn trÄm phát trúng cả trÄm, và chá» má»t phát có thá» giết hà ng ngà n quân Äá»ch. An Dương Vương chá»n trong Äám gia thần ÄÆ°á»£c má»t ngưá»i là m ná» rất khéo tên là Cao Lá» và giao cho Lá» là m chiếc ná» thần. Lá» gắng sức trong nhiá»u ngà y má»i xong. Chiếc ná» rất lá»n và rất cứng, khác hẳn vá»i những ná» thưá»ng, phải tay lá»±c sÄ© má»i giương ná»i (1). An Dương Vương quý chiếc ná» thần vô cùng, lúc nà o cÅ©ng treo gần chá» nằm.
Lúc bấy giá» Triá»u Äà là m chúa Äất Nam Hải, mấy lần Äem quân sang cưá»p Äất Ãu Lạc, nhưng vì An Dương Vương có ná» thần, quân Nam Hải bá» giết hại rất nhiá»u nên Äà Äà nh cá» thá»§ Äợi chá» thá»i cÆ¡. Triá»u Äà thấy dùng binh không lợi, bèn xin giảng hòa vá»i An Dương Vương, sai con trai là Trá»ng Thuá»· sang cầu thân, nhưng chá»§ ý là tìm cách phá chiếc ná» thần.
Trong những ngà y Äi lại Äá» giả kết tình hoà hiếu, Trá»ng Thuá»· ÄÆ°á»£c gặp Má» Châu, con gái yêu cá»§a An Dương Vương, má»t thiếu nữ mà y ngà i, mắt phượng, nhan sắc tuyá»t trần. Trá»ng Thuá»· Äem lòng yêu dấu Má» Châu, Má» Châu dần dần cÅ©ng xiêu lòng. Hai ngưá»i trá» nên thân thiết, không còn chá» nà o trong Loa thà nh mà Má» Châu không dẫn ngưá»i yêu Äến xem. An Dương Vương không nghi kỵ gì cả. Thấy Äôi trẻ thương yêu nhau, vua liá»n gả Má» Châu cho Trá»ng Thuá»·.
Má»t Äêm trÄng sao vằng vặc, Má» Châu cùng Trá»ng Thuá»· ngá»i trên phiến Äá trắng giữa vưá»n, cùng nhau nhìn dãy tưá»ng thà nh cao nhất. Trong câu chuyá»n tá»· tê, Trá»ng Thuá»· há»i vợ rằng: Nà ng Æ¡i, bên Ãu Lạc có bà quyết gì mà không ai Äánh ÄÆ°á»£c? Má» Châu Äáp: Có bà quyết gì Äâu chà ng, Ãu Lạc Äã có thà nh cao, hà o sâu, lại có ná» thần bắn má»t phát chết hà ng nghìn quân Äá»ch, như thế còn có kẻ nà o Äánh ná»i ÄÆ°á»£c? Trá»ng Thuá»· là m bá» ngạc nhiên, vá» như má»i nghe nói Äến ná» thần lần Äầu. Chà ng ngỠý muá»n xem chiếc ná». Má» Châu không ngần ngại, chạy ngay và o chá» nằm cá»§a cha, lấy ná» thần Äem ra cho chá»ng xem. Nà ng lại chá» cho chà ng biết cái lẫy vá»n là chiếc móng chân thần Kim Quy và giảng cho Trá»ng Thuá»· cách bắn. Trá»ng Thuá»· chÄm chú nghe, chÄm chú nhìn cái lẫy, nhìn khuôn khá» cái ná» há»i lâu, rá»i ÄÆ°a cho vợ cất Äi.
Hôm sau, Trá»ng Thá»§y xin phép An Dương Vương vá» thÄm cha. Hắn thuáºt lại cho Triá»u Äà biết vá» chiếc ná» thần. Äà sai má»t gia nhân chuyên là m ná», chế má»t chiếc lẫy ná» giá»ng há»t cá»§a An Dương Vương. Lẫy giả là m xong, Trá»ng Thuá»· giấu và o trong áo, lại trá» sang Ãu Lạc.
An Dương Vương vá»n chiá»u con gái, thấy con má»i khi gặp chá»ng thì vui vẻ sung sưá»ng, liá»n sai gia nhân bà y tiá»c rượu Äá» ba cha con cùng vui. Trá»ng Thuá»· uá»ng cầm chừng, còn An Dương Vương và Má» Châu say tuý luý. Thừa lúc bá» vợ say, Trá»ng Thuá»· lẻn ngay và o phòng tháo lấy cái lẫy bằng móng chân thần Kim Quy và thay cái lẫy giả bằng móng rùa thưá»ng và o.
Hôm sau, thấy chá»ng có vẻ bá»n chá»n, hết Äứng lại ngá»i không yên, Má» Châu há»i chá»ng rằng: Chà ng như có gì lo lắng phải không? Trá»ng Thuá»· Äáp: Ta sắp phải Äi, Phụ vương dặn phải vá» ngay Äá» còn lên miá»n Bắc, miá»n Bắc xa lắm nà ng ạ. Má» Châu buá»n rầu lặng thinh, Trá»ng Thuá»· nói tiếp: Bây giá» Äôi ta sắp phải xa nhau, không biết Äến bao giá» gặp lại! Nếu chẳng may xảy ra binh Äao, tôi biết Äâu mà tìm? Má» Châu nói: Thiếp có cái áo lông ngá»ng, há»
thiếp chạy vá» hưá»ng nà o thì thiếp sẽ rắc lông ngá»ng dá»c ÄÆ°á»ng, chà ng cứ chạy theo dấu lông ngá»ng mà tìm. Nói xong Má» Châu nức ná» khóc.
Vá» Äất Nam Hải, Trá»ng Thuá»· ÄÆ°a cái móng rùa và ng cho cha, Triá»u Äà mừng rỡ vô cùng, reo lên rằng: âPhen nà y Äất Ãu Lạc sẽ vá» tay taâ. Chá» Ãt ngà y sau, Triá»u Äà Äã ra lá»nh cất quân sang Äánh Ãu Lạc.
Nghe tin báo, An Dương Vương cáºy có ná» thần, không phòng bá» gì cả. Äến khi quân giặc Äã Äến sát chân thà nh, An Dương Vương sai Äem ná» thần ra bắn thì không thấy linh nghiá»m nữa. Quân Triá»u Äà phá cá»a thà nh, ùa và o. An Dương Vương
vá»i lên ngá»±a, Äèo Má» Châu sau lưng, phi ngá»±a thoát ra cá»a sau. Ngá»i sau lưng cha, Má» Châu bứt lông ngá»ng Ỡáo rắc khắp dá»c ÄÆ°á»ng.
ÄÆ°á»ng núi gáºp ghá»nh hiá»m trá», ngá»±a chạy luôn mấy ngà y Äêm Äến Dạ SÆ¡n gần bá» biá»n. Hai cha con Äá»nh xuá»ng ngá»±a ngá»i nghá» thì quân giặc Äã gần Äến. Thấy ÄÆ°á»ng núi quanh co dá»c ngược, bóng chiá»u Äã xuá»ng, không còn lá»i nà o chạy, An Dương Vương liá»n hưá»ng ra biến, khấn thần Kim Quy phù há» cho mình. Vua vừa khấn xong thì má»t cÆ¡n gió lá»c cát bụi bá»c lên mù má»t, là m rung chuyá»n cả núi rừng. Thần Kim Quy xuất hiá»n, bảo An Dương Vương rằng âgiặc á» sau lưng nhà vua Äấyâ. An Dương Vương tá»nh ngá», liá»n rút gươm chém Má» Châu, rá»i nhảy xuá»ng biá»u tá»± vẫn(2).
Quân cá»§a Triá»u Äà kéo và o chiếm Äóng Loa thà nh, còn Trá»ng Thuá»· má»t mình má»t ngá»±a theo dấu lông ngá»ng Äi tìm Má» Châu. Äến gần bá» biá»n, thấy xác vợ nằm trên Äám cá», tuy chết mà nhan sắc không má» phai. Trá»ng Thuá»· khóc oà lên, thu nhặt thi hà i Äem vá» chôn trong thà nh, rá»i Äâm Äầu xuá»ng giếng trong thà nh mà xưa kia Má» Châu thưá»ng tắm.
Ngà y nay, á» là ng cá» Loa, trưá»c Äá»n thá» An Dương Vương, còn cái giếng gá»i là giếng Trá»ng Thuá»·. Tục truyá»n khi Má» Châu Äã bá» cha giết chết rá»i, máu nà ng chảy xuá»ng biá»n, trai Än ÄÆ°á»£c nên má»i có ngá»c châu (3). Lấy ÄÆ°á»£c ngá»c trai ấy Äem vá» rá»a bằng nưá»c giếng trong thà nh Cá» Loa thì ngá»c trong sáng vô cùng.
(1) Sá» chép: chiếc nỠấy tên là âLinh Quang kim trảo thần ná»â.
(2) Có sách chép: thần Kim Quy là m phép rẽ nưá»c ÄÆ°a An Dương Vương xuá»ng thuá»· phá»§ và cÅ©ng có sách chép: An Dương Vương cầm ngá»c vÄn tê Äi và o biá»n. Ngà y nay trên núi Má» Dạ, gần xã Cao Ãi huyá»n Äông Thà nh (nay thuá»c huyá»n Diá»
n Châu) tá»nh Nghá» An có Äá»n thá» An Dương Vương, á» Äây cây cá»i um tùm, có nhiá»u công, nên cÅ©ng gá»i là Äá»n Công.
(3)Có sách chép: Khi Má» Châu sắp bá» chém, nà ng có nói rằng: âMá»t lòng ngay tháºt, bá» ngưá»i lừa dá»i, nguyá»n hóa ngá»c châu Äá» rá»a háºnâ.