Trong thá»i gian chỠđợi bà i tổng kết vá» các hoạt động cá»§a YMC trong buổi Ä‘i chÆ¡i Cổ Loa ngà y hôm nay H post bà i để má»i ngưá»i cÅ©ng hiểu hÆ¡n vá» di tÃch lịch sá» nà y nhé.
Khi đã chiếm được đất Văn Lang, An Dương Vương đổi tên nước là Âu Lạc, đóng đô ở Phong Khê.
Khu đất chá»n để đắp thà nh là má»™t quả đồi đất rắn như đá. Ãám đông ngưá»i hì hục đà o đất, khuân đất hết ngà y ná» sang ngà y kia, tòa thà nh cao dần. An Dương Vương cùng Ä‘oà n tùy tùng đến xem rất lấy là m hà i lòng, cho là má»™t tòa thà nh có thể đứng vững muôn Ä‘á»i, sấm sét không lay chuyển, mưa bão không là m sạt được, và quân giặc cÅ©ng không thể phá nổi.
Nhưng má»™t đêm cả bức tưá»ng thà nh quanh co Ä‘á»u đổ sáºp xuống như đất bằng. Vua An Dương Vương đến xem rất lấy là m tức giáºn. Ngà i há»i dò dân chúng gần đó, há» kể lại: Ban đêm há» nghe thấy những bước chân rầm ráºp ở các khắp ngã kéo đến vá»›i những tiếng xì xà o có thể là ma quỉ. Ngưá»i đâu mà lại đông đến thế ! Há» sợ quá nên không dám nhìn ra. Rồi há» lại nghe những tiếng đổ ầm ầm như sấm dáºy.
An Dương Vương sai các tướng lãnh đốc thúc đắp lại thà nh cho kỳ được. Ãám ngưá»i hăng hái đắp lại không ngừng. Tưá»ng thà nh má»—i ngà y má»™t cao dần và lại cao như tưá»ng thà nh cÅ©. Nhưng rồi má»™t đêm cả dãy tưá»ng thà nh lại sáºp xuống như đất bằng. An Dương Vương sai ngưá»i Ä‘i há»i dân chúng ở gần đó thì há» lại nói như trước. Ban đêm há» cÅ©ng nghe thấy những bước chân rầm ráºp như thiên binh vạn mã trẩy qua rồi lại những tiá»ng huỳnh huỵch tiếp đến những tiếng ầm ầm như sấm động.
An Dương Vương lại xem chá»— địa thà nh để cầu trá»i phù há»™ mình đắp cho xong tòa thà nh. Vua Ä‘i vòng quanh chân tưá»ng vừa Ä‘i vừa suy nghÄ©. Ãá»™t nhiên vua thấy má»™t ông già râu tóc bạc từ phÃa xa Ä‘i lại. Ãến gần An Dương Vương ông tá»± xưng mình là thổ thần cá»§a vùng đất nà y, nói vá»›i vua rằng:
- Nhà vua đừng lo, sáng mai nhà vua ra đợi ở bỠsông sẽ có sứ giả Thanh Giang đến giúp nhà vua đắp thà nh.
Nói xong ông già biến mất.
Hôm sau má»›i tá» má» sáng, An Dương Vương đã ra táºn bá» sông để đợi Giang sứ. Vừa bắt đầu tan sương thì có má»™t con rùa và ng rất lá»›n nổi lên mặt sông từ phÃa Ãông bÆ¡i và o bỠđến gần nhà vua, rùa tá»± xưng mình là thần Kim Quy sứ giả cá»§a vua Thá»§y Tá». An Dương Vương sai đặt Giang sứ lên má»™t chiếc mâm và ng và khiêng và o cung.
Vua há»i kế đắp thà nh, thần Kim Quy bảo rằng:
- ở núi Thất Diệu có má»™t con gà trắng sống lâu năm thà nh tinh có phép biến hoá khôn lưá»ng. Nó thưá»ng hãm hại khách qua đưá»ng và khách ngá»§ ở quán trá» trong vùng nà y. Các vua thá»i trước cùng bá»n nhạc công chết Ä‘i Ä‘á»u chôn ở núi Thất Diệu, những u hồn ấy từ lâu không tan lẩn khuất trong khe đá ở hang sâu. Những u hồn ấy có thù vá»›i nhà vua nên đêm thanh vắng há»p thà nh từng đà n từng lÅ© đến xúi dục con tinh gà trắng phá thà nh Ä‘ang xây cá»§a nhà vua. Con tinh gà trắng đã dẫn những u hồn ấy đến chân thà nh dùng phép ma phá đổ tưá»ng thà nh rồi gần sáng lại bay vá» núi. Con tinh gà trắng có tiá»n duyên vá»›i con gái lão chá»§ quán gần chân núi nên hay hiện hình là m khách bá»™ hà nh ghé và o nhà lão khi thì nháºp và o con gái lão khi thì nháºp và o con gà trắng cá»§a lão. Muốn đắp cho được thà nh, trước hết phải trừ cho tiệt giống yêu ma và giết đứa con gái cùng con gà trắng cá»§a lão chá»§ quán kia Ä‘i.
Nghe lá»i thần mách bảo, Vua sai mấy viên tướng Ä‘em quân và o rừng mai phục rồi vua cải trang cùng thần Kim Quy giả là m khách bá»™ hà nh đến quán xin ngá»§ trá». Chá»§ quán từ chối lấy cá»› là trong núi có nhiá»u yêu quái hay là m hại khách Ä‘i đưá»ng. Nhưng An Dương Vương và thần Kim Quy nhất định xin ở. Chá»§ quán phải chiá»u theo ý hai ngưá»i.
Ãêm đêm An Dương Vương nghe thấy những bước chân rầm ráºp ở ngoà i. Những bước chân từ khắp các ngả Ä‘i lại rá»™n rà ng rồi thốt nhiên có bà n tay rất mạnh Ä‘áºp và o cái phên nhà lão chá»§ quán tiếp đến tiếng gá»i ngưá»i con gái lão. Thần Kim Quy lên tiếng nạt ná»™, tiếng ngoà i im ngay. Những tiếng chân bước cÅ©ng xa dần.
Gần sáng lại có những tiếng chân rầm ráºp ở ngoà i, thần Kim Quy bảo An Dương Vương mở cá»a phên ra gá»i quân mai phuc Ä‘uổi theo đám yêu tinh Ä‘ang rút lui vá» Thất Diệu, quân lÃnh vừa Ä‘uổi vừa giương ná» bắn theo. Cứ má»™t loạt tên bay Ä‘i là lại nổi lên những tiếng ma kêu quá»· khóc rùng rợn. Tiếng rên rỉ khóc than má»—i lúc má»™t thưa dần. Ãến khi mặt trá»i má»c thì yêu khà tan. Quân lÃnh cá»§a An Dương Vương đà o được rất nhiá»u hà i cốt và nhạc khà cổ trong các hang núi, há» chất thà nh từng đống cao đốt Ä‘i rồi tro than đổ xuống suối cho tan hẳn oan hồn.
An Dương Vương và thần Kim Quy trở vá» quán trá» bảo chá»§ quán hiến cho mình con gà trắng để tạ trá»i đất. Gà vừa bị cắt tiết thì con gái chá»§ quán cÅ©ng lăn ra chết. Giữa lúc ấy có má»™t con chim tứ trong nhà bay vụt ra, thần Kim Quy biết đó là con yêu tinh đã tìm đưá»ng chạy trốn, liá»n tung phép giết chết.
Yêu ma đã trừ xong, thần Kim Quy lại hiện nguyên hình là con rùa và ng rất lớn. Thần rút một cái móng của mình trao cho An Dương Vương, dặn rằng :
- Nhà vua giữ lấy móng chân nà y để là m lẫy ná». Khi có giặc thì Ä‘em ra bắn, má»™t phát có thể giá
º¿t được hà ng ngìn quân giặc.
Nói xong, thần biến mất, nhá» có thần Kim Quy trừ hết yêu ma. An Dương Vương ra lệnh cho quân lÃnh và nhân dân xây lại thà nh. Chẳng bao lâu tòa thà nh đắp xong, rá»™ng tá»›i ngà n trượng, vừa dầy vừa cao xoáy vòng như hình con ốc, nên gá»i là Loa thà nh.
Sau khi An Dương Vương xây thà nh Cổ Loa, thần Kim Quy cho An Dương Vương má»™t cái móng cá»§a mình để là m lẫy ná» mà giữ thà nh. Theo lá»i thần dặn, ná» có được cái lẫy là m bằng móng chân thần sẽ là chiếc ná» bắn trăm phát trúng cả trăm, và chỉ má»™t phát có thể giết hà ng ngà n quân địch. An Dương Vương chá»n trong đám gia thần được má»™t ngưá»i là m ná» rất khéo tên là Cao Lá»— và giao cho Lá»— là m chiếc ná» thần. Lá»— gắng sức trong nhiá»u ngà y má»›i xong. Chiếc ná» rất lá»›n và rất cứng, khác hẳn vá»›i những ná» thưá»ng, phải tay lá»±c sÄ© má»›i giương nổi (1). An Dương Vương quý chiếc ná» thần vô cùng, lúc nà o cÅ©ng treo gần chá»— nằm.
Lúc bấy giá» Triệu Äà là m chúa đất Nam Hải, mấy lần Ä‘em quân sang cướp đất Âu Lạc, nhưng vì An Dương Vương có ná» thần, quân Nam Hải bị giết hại rất nhiá»u nên Äà đà nh cố thá»§ đợi chá» thá»i cÆ¡. Triệu Äà thấy dùng binh không lợi, bèn xin giảng hòa vá»›i An Dương Vương, sai con trai là Trá»ng Thuá»· sang cầu thân, nhưng chá»§ ý là tìm cách phá chiếc ná» thần.
Trong những ngà y Ä‘i lại để giả kết tình hoà hiếu, Trá»ng Thuá»· được gặp Mị Châu, con gái yêu cá»§a An Dương Vương, má»™t thiếu nữ mà y ngà i, mắt phượng, nhan sắc tuyệt trần. Trá»ng Thuá»· Ä‘em lòng yêu dấu Mị Châu, Mị Châu dần dần cÅ©ng xiêu lòng. Hai ngưá»i trở nên thân thiết, không còn chá»— nà o trong Loa thà nh mà Mị Châu không dẫn ngưá»i yêu đến xem. An Dương Vương không nghi kỵ gì cả. Thấy đôi trẻ thương yêu nhau, vua liá»n gả Mị Châu cho Trá»ng Thuá»·.
Má»™t đêm trăng sao vằng vặc, Mị Châu cùng Trá»ng Thuá»· ngồi trên phiến đá trắng giữa vưá»n, cùng nhau nhìn dãy tưá»ng thà nh cao nhất. Trong câu chuyện tá»· tê, Trá»ng Thuá»· há»i vợ rằng: Nà ng Æ¡i, bên Âu Lạc có bà quyết gì mà không ai đánh được? Mị Châu đáp: Có bà quyết gì đâu chà ng, Âu Lạc đã có thà nh cao, hà o sâu, lại có ná» thần bắn má»™t phát chết hà ng nghìn quân địch, như thế còn có kẻ nà o đánh nổi được? Trá»ng Thuá»· là m bá»™ ngạc nhiên, vá» như má»›i nghe nói đến ná» thần lần đầu. Chà ng ngỠý muốn xem chiếc ná». Mị Châu không ngần ngại, chạy ngay và o chá»— nằm cá»§a cha, lấy ná» thần Ä‘em ra cho chồng xem. Nà ng lại chỉ cho chà ng biết cái lẫy vốn là chiếc móng chân thần Kim Quy và giảng cho Trá»ng Thuá»· cách bắn. Trá»ng Thuá»· chăm chú nghe, chăm chú nhìn cái lẫy, nhìn khuôn khổ cái ná» hồi lâu, rồi đưa cho vợ cất Ä‘i.
Hôm sau, Trá»ng Thá»§y xin phép An Dương Vương vá» thăm cha. Hắn thuáºt lại cho Triệu Äà biết vá» chiếc ná» thần. Äà sai má»™t gia nhân chuyên là m ná», chế má»™t chiếc lẫy ná» giống hệt cá»§a An Dương Vương. Lẫy giả là m xong, Trá»ng Thuá»· giấu và o trong áo, lại trở sang Âu Lạc.
An Dương Vương vốn chiá»u con gái, thấy con má»—i khi gặp chồng thì vui vẻ sung sướng, liá»n sai gia nhân bà y tiệc rượu để ba cha con cùng vui. Trá»ng Thuá»· uống cầm chừng, còn An Dương Vương và Mị Châu say tuý luý. Thừa lúc bố vợ say, Trá»ng Thuá»· lẻn ngay và o phòng tháo lấy cái lẫy bằng móng chân thần Kim Quy và thay cái lẫy giả bằng móng rùa thưá»ng và o.
Hôm sau, thấy chồng có vẻ bồn chồn, hết đứng lại ngồi không yên, Mị Châu há»i chồng rằng: Chà ng như có gì lo lắng phải không? Trá»ng Thuá»· đáp: Ta sắp phải Ä‘i, Phụ vương dặn phải vá» ngay để còn lên miá»n Bắc, miá»n Bắc xa lắm nà ng ạ. Mị Châu buồn rầu lặng thinh, Trá»ng Thuá»· nói tiếp: Bây giỠđôi ta sắp phải xa nhau, không biết đến bao giá» gặp lại! Nếu chẳng may xảy ra binh Ä‘ao, tôi biết đâu mà tìm? Mị Châu nói: Thiếp có cái áo lông ngá»—ng, há»… thiếp chạy vá» hướng nà o thì thiếp sẽ rắc lông ngá»—ng dá»c đưá»ng, chà ng cứ chạy theo dấu lông ngá»—ng mà tìm. Nói xong Mị Châu nức nở khóc.
VỠđất Nam Hải, Trá»ng Thuá»· đưa cái móng rùa và ng cho cha, Triệu Äà mừng rỡ vô cùng, reo lên rằng: “Phen nà y đất Âu Lạc sẽ vá» tay taâ€. Chỉ Ãt ngà y sau, Triệu Äà đã ra lệnh cất quân sang đánh Âu Lạc.
Nghe tin báo, An Dương Vương cáºy có ná» thần, không phòng bị gì cả. Äến khi quân giặc đã đến sát chân thà nh, An Dương Vương sai Ä‘em ná» thần ra bắn thì không thấy linh nghiệm nữa. Quân Triệu Äà phá cá»a thà nh, ùa và o. An Dương Vương
vá»™i lên ngá»±a, đèo Mị Châu sau lưng, phi ngá»±a thoát ra cá»a sau. Ngồi sau lưng cha, Mị Châu bứt lông ngá»—ng ở áo rắc khắp dá»c đưá»ng.
ÄÆ°á»ng núi gáºp ghá»nh hiểm trở, ngá»±a chạy luôn mấy ngà y đêm đến Dạ SÆ¡n gần bá» biển. Hai cha con định xuống ngá»±a ngồi nghỉ thì quân giặc đã gần đến. Thấy đưá»ng núi quanh co dốc ngược, bóng chiá»u đã xuống, không còn lối nà o chạy, An Dương Vương liá»n hướng ra biến, khấn thần Kim Quy phù há»™ cho mình. Vua vừa khấn xong thì má»™t cÆ¡n gió lốc cát bụi bốc lên mù mịt, là m rung chuyển cả núi rừng. Thần Kim Quy xuất hiện, bảo An Dương Vương rằng “giặc ở sau lưng nhà vua đấyâ€. An Dương Vương tỉnh ngá»™, liá»n rút gươm chém Mị Châu, rồi nhảy xuống biểu tá»± vẫn(2).
Quân cá»§a Triệu Äà kéo và o chiếm đóng Loa thà nh, còn Trá»ng Thuá»· má»™t mình má»™t ngá»±a theo dấu lông ngá»—ng Ä‘i tìm Mị Châu. Äến gần bá» biển, thấy xác vợ nằm trên đám cá», tuy chết mà nhan sắc không má» phai. Trá»ng Thuá»· khóc oà lên, thu nhặt thi hà i Ä‘em vá» chôn trong thà nh, rồi đâm đầu xuống giếng trong thà nh mà xưa kia Mị Châu thưá»ng tắm.
Ngà y nay, ở là ng cổ Loa, trước Ä‘á»n thá» An Dương Vương, còn cái giếng gá»i là giếng Trá»ng Thuá»·. Tục truyá»n khi Mị Châu đã bị cha giết chết rồi, máu nà ng chảy xuống biển, trai ăn được nên má»›i có ngá»c châu (3). Lấy được ngá»c trai ấy Ä‘em vá» rá»a bằng nước giếng trong thà nh Cổ Loa thì ngá»c trong sáng vô cùng.
(1) Sá» chép: chiếc nỠấy tên là “Linh Quang kim trảo thần ná»—â€.
(2) Có sách chép: thần Kim Quy là m phép rẽ nước đưa An Dương Vương xuống thuá»· phá»§ và cÅ©ng có sách chép: An Dương Vương cầm ngá»c văn tê Ä‘i và o biển. Ngà y nay trên núi Má»™ Dạ, gần xã Cao Ãi huyện Äông Thà nh (nay thuá»™c huyện Diá»…n Châu) tỉnh Nghệ An có Ä‘á»n thá» An Dương Vương, ở đây cây cối um tùm, có nhiá»u công, nên cÅ©ng gá»i là đá»n Công.
(3)Có sách chép: Khi Mị Châu sắp bị chém, nà ng có nói rằng: “Má»™t lòng ngay tháºt, bị ngưá»i lừa dối, nguyện hóa ngá»c châu để rá»a háºnâ€.